‘Ik ben haar moeder niet’. Daphne zuchtte licht vertwijfeld. Ze is niet getrouwd, heeft geen kinderen maar wel een fantastisch talent en een warm hart om de dochter van haar zus zetjes in het leven te geven. Alleen vraagt ze zich af of dat wel gepast is. Neemt ze niet de plaats in van haar zus?
Ik kom het veel tegen: een voorbehoud om je talent in te zetten. Zo heb ik een stemmetje in mijn hoofd dat zegt: ‘je hebt de positie niet’. Zit ik in een vergadering als deelnemer, dan wil ik het proces van de voorzitter niet verstoren. Stelt niemand mij een vraag, dan blijf ik stil want ik wil me niet bemoeien.
Het is onnodige bescheidenheid. Je geeft je talent niet, terwijl als je het wel zou doen de dochter meer plezier heeft, de vergadering soepeler loopt of er sneller een oplossing is. Het stemmetje is wel begrijpelijk. We snappen dat Daphne geen gedoe wil met haar zus en ik weet dat als ik de rol van de voorzitter te lang overneem, ik alle deelnemers irriteer.
De kunst is om te doseren. Dat begint met je talent wel in te zetten, niet met wachten. Want op wachten krijg je geen reactie. De dochter zal nooit weten dat Daphne iets met haar wilde bespreken over school, totdat ze dat een keer doet. De voorzitter puzzelt misschien op wat ik zit te denken maar zal de discussies in de weekstart tussen de twee branieachtige deelnemers laten gebeuren, totdat ik er iets over opmerk.
Zodra je wel iets ‘doet’, kun je leren van het effect. Graag onmiddellijk, om te voorkomen dat je daadwerkelijk doorschiet en het overneemt. Zeg, kijk, leer. Je merkt meteen of iets wordt ontvangen, of het behulpzaam is. Hoef je niet te vragen, heb je geen evaluatie voor nodig. Zeg, kijk, leer. Van minuut tot minuut. Wat zie je precies? Wat hoor je precies? Intonatie, gezichtsuitdrukking, timing, houding, woordkeuze. Zeg, kijk, leer en ga door als de reactie positief is. Zeg, kijk, leer en stop als de reactie negatief is. Zeg, kijk, leer en verander als je de reactie niet goed kunt peilen.
‘Ik wil de plek van haar moeder niet innemen’ of ‘ik heb de positie niet’ zijn algemeenheden die los staan van de actuele situatie. Misschien betekent ‘de plek van de moeder innemen’ in het concrete geval van Daphne ‘niet met de dochter praten over het onderwerp vriendjes’ of ‘hoogstens 1x per week bellen’ of ‘geen dingen samen doen die haar moeder verboden heeft’. Daar is van tevoren geen zinnig woord over te zeggen. Ervaar het, en neem dan verantwoordelijkheid voor je effect. Maar onthoud jezelf niet op voorhand aan de wereld. Talent is bedoeld om te geven.
